- Kunst & design
We kunnen deze zomer misschien niet op vakantie gaan naar Zweden, maar dat betekent niet dat we het land niet in de kijker mogen zetten. In de wintereditie 2019 van Imagicasa magazine publiceerden we een uitgebreid artikel over enkele Zweedse topontwerpers uit de 20ste eeuw. Nu delen we graag drie weken op rij hun designs die nog steeds uiterst inspirerend zijn (deel 2/3).
Vintage was namelijk ooit gewoon modern design dat door deze namen voor het eerst geïntroduceerd werd in de jaren 30, 40 of 50. Of het nu gaat om echte vintage stukken, een heruitgave van iconische ontwerpen of 21ste-eeuws meubilair met een duidelijke knipoog naar het verleden, je kan er niet naast kijken. Misschien heb jij onbewust ook zo’n prachtige stoel, tafel of sofa in huis zonder de geschiedenis ervan te kennen. Daarom laat Imagicasa je graag kennismaken met enkele 20ste-eeuwse Zweedse designers die een grote invloed hebben op de interieurs van vandaag. 
Een tweede reeks van 20ste eeuwse ontwerpers die tot vandaag een invloed hebben op design.
Carl Malmsten (1888-1972)
Malmsten wordt in heel wat bronnen als ‘excentriek’ en ‘koppig’ omschreven. Hij was dan ook een man met een uitgesproken mening en heel wat ambitie, wat uiteindelijk wel heeft gezorgd voor een succesvolle en unieke carrière als ontwerper, maar ook als lesgever. Na zijn studies aan de Universiteit van Stockholm en een eerste werkervaring als houtbewerker werkte hij ook enkele jaren bij verschillende architectenbureaus. In 1916 – hij was toen nog maar 28 jaar – richtte hij zijn eigen studio op én won hij een belangrijke wedstrijd waardoor hij het meubilair voor het nieuwe stadhuis van Stockholm mocht ontwerpen. De jaren 20 en 30 waren drukke tijden voor Carl Malmsten, die een ware ‘celebrity designer’ werd en onder meer de toenmalige kroonprins Gustav Adolf van Zweden onder zijn klanten mocht rekenen. Hij zorgde ook voor de aankleding en het meubilair van het concertgebouw van Stockholm, het bekende kantoorgebouw ‘Matchstick Palace’ van architect Ivar Kreuger, het Zweeds instituut in Rome, het Palais des Nations in Genève en zelfs het Waldorf Astoria-hotel in New York. Voor een luxe interieur moest je bij Malmsten zijn. Een leuk weetje is dat hij zijn creaties vaak vernoemde naar de opdrachtgever, plaats waar de meubels zouden terechtkomen of plek die hem inspireerde voor het ontwerp. Enkele voorbeelden zijn de ‘Lilla Åland’-stoel, de ‘Reymersholm’-canapé en de ‘Widemar’-stoel. 
Het succes van Malmsten is vooral toe te schrijven aan zijn bijzondere visie op ontwerpen en interieurdesign. Hij zette zich namelijk af tegen het functionalisme dat velen van zijn tijdgenoten nastreefden en propageerde volop het traditionele vakmanschap. Meubilair moest volgens hem ook het welzijn van de gebruiker bevorderen en ervoor zorgen dat die zich comfortabel en echt thuis voelde. Malmsten werkte zeer methodisch om de juiste verhoudingen en details in een ontwerp te bepalen. Hij liet zich trouwens graag inspireren door de natuur, waar amper scherpe randen en hoeken te vinden zijn. Soepele lijnen en zachte randen waren volgens hem aangenamer voor het oog en comfortabeler om aan te raken en in te vertoeven.
Hij vernoemde zijn creaties vaak naar de opdrachtgever, plaats waar het zou terechtkomen of die het ontwerp inspireerde.
Zo overtuigd van zijn manier van ontwerpen en met de wens om ook de volgende generaties de kans te geven zich creatief te ontwikkelen, richtte Carl Malmsten gedurende zijn leven diverse werkplaatsen en zelfs twee scholen op: de Carl Mamsten Verkstadsskolan in Stockholm (1930, sinds 2000 onderdeel van de Universiteit van Linköping) en Capellagården (1957) op het eiland Öland in het zuidoosten van Zweden. Ontwerpster Ingegerd Råman (°1943), die voornamelijk bekend is voor haar glaswerk en keramiek, vertelde ooit het volgende over haar voormalige mentor: “Hij wist waar hij voor stond en het was geweldig om zo iemand te ontmoeten. Ik heb veel geleerd over eenvoud en traditie, de kwaliteit van materialen en hoe de dingen moeten werken.” 
Greta M. Grossman (1906-1999)
De Zweedse designer werd geboren in een familie van schrijnwerkers. Hoewel het als vrouw geen voor de hand liggende keuze was in de eerste helft van de 20ste eeuw, mag het toch niet verbazen dat ze meubeldesign ging studeren in Stockholm en later ook architectuur aan de bekende school Konstfack.
Als enige vrouw in onze lijst weet Greta Magnusson Grossman met haar ontwerpen ook hier mooi haar mannetje te staan. De bekendste ontwerpen uit haar veertig jaar lange carrière zijn waarschijnlijk de ‘Gräshoppa’- en ‘Cobra’-lamp. Voor die laatste ontving ze in 1950 zelfs de ‘Good Design Award’ van het MoMA in New York. 
Ze mocht Greta Garbo en Ingrid Bergman onder haar klanten rekenen.
Het grootste deel van haar (professionele) leven vertoefde Grossman in de Verenigde Staten. Ze verhuisde namelijk samen met haar man, de Britse jazzmuzikant Billy Grossman, in 1940 naar Los Angeles. Samen openden ze een succesvolle meubel- en verlichtingswinkel op de bekende winkelstraat Rodeo Drive. Het mid-century Europese (Scandinavische) modernisme was een stijl die ook in Californië geapprecieerd werd. Ook op haar talenten als architect en interieurdesigner werd gretig beroep gedaan en ze mocht Greta Garbo en Ingrid Bergman onder haar klanten rekenen. 
Zowel haar meubeldesign, als verlichtingselementen en zelfs architecturale ontwerpen getuigen van een zekere ‘compactheid’ met slanke, elegante vormen en contrasterende materialen. Ze zijn tegelijkertijd speels en functioneel en het is opmerkelijk hoe na al die jaren deze ontwerpen nog steeds fris en hedendaagse ogen. Grossmans erfenis verdween even uit het publieke oog, maar werd opgepikt door meubelbedrijf GUBI, dat de ‘Cobra’-lampenserie, ‘62 desk’ en ‘GMG’-ligstoel nu opnieuw uitbrengt. “Ik ben heel blij dat we deze magnifieke vrouwelijke ontwerper een comeback kunnen geven,” aldus Jacob Gubi, oprichter en CEO van het bedrijf.
Het eerste deel lees je hier. Hou onze website en social media in de gaten voor het volgende deel, daarin bespreken we het werk van Carl-Axel Acking, Yngve Ekström en Hans-Agne Jakobsson. 
Header Image: Greta M. Grossmann, Grashoppa Floor Lamp and Piano Sofa © GUBI